Umowa kupna sprzedaży samochodu. Pobierz PDF i przeczytaj wywiad z prawnikiem

W dzisiejszym wpisie zaprezentuję kompendium wiedzy na temat umowy kupna sprzedaży samochodu osobowego – temat od wielu lat zawsze na czasie, dlatego chciałbym opisać ten proces krok po kroku. Okazuje się, że sprzedaż auta wymaga specjalistycznej wiedzy i odpowiednio przygotowanej umowy.

Wpis będzie się składał z 4 części:

• Pierwsza część artykułu będzie wywiadem z prawnikiem Adamem Wardą na temat kupna sprzedaży samochodu.
• Druga część artykułu będzie zawierała 10 wskazówek dla kupującego samochód
• Trzecia część artykułu będzie zawierała 10 wskazówek dla sprzedającego samochód
• Czwarta część artykułu (koniec wpisu) zawiera prosty wzór umowy kupna sprzedaży samochodu gotowej do wypełnienia, która została sporządzona przez prawnika. Umowa została opracowana w uniwersalny sposób i na tym mi szczególnie zależało, aby każdy mógł skorzystać z tej umowy w formacie .PDF lub .DOC (word) do druku.

[toc]

W jakiej formie musi być zawarta umowa sprzedaży samochodu osobowego? Czy musi być to umowa w formie pisemnej?

Przepisy prawa nie nakładają obowiązku zawarcia umowy sprzedaży samochodu w formie pisemnej. Teoretycznie dopuszczalne i skutkujące przejściem prawa własności samochodu jest nawet zawarcie umowy sprzedaży w formie ustnej. Problem polega jednak na tym, że podczas rejestracji pojazdu w wydziale komunikacji właściwego urzędu przez nowego właściciela należy przedłożyć dowód własności pojazdu.

Najprościej jest, gdy będzie to właśnie dokument w postaci pisemnej umowy sprzedaży samochodu. Ponadto należy podkreślić, że w sytuacji ewentualnego sporu pomiędzy sprzedawcą, a kupującym brak pisemnej umowy sprzedaży może niekiedy powodować trudności dowodowe w takim sporze dla jednej ze stron. Dlatego też nie rekomenduje się zawierania ustnych umów sprzedaży samochodu i w praktyce takie ustne umowy są niemal niespotykane.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby nawet zawrzeć umowę sprzedaży samochodu w formie aktu notarialnego, tj. przed notariuszem. Należy jednak mieć na uwadze, że zajdzie wówczas konieczność poniesienia kosztów notarialnych (kosztów sporządzenia aktu notarialnego i ewentualnych jego wypisów).

W jakim terminie i gdzie należy dokonać rejestracji samochodu? Czy można zarejestrować samochód poza urzędem właściwym według adresu zameldowania właściciela?

Obowiązek rejestracji samochodów wynika z przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Rejestracji należy dokonać we właściwym urzędzie ze względu na miejsce zamieszkania właściciela. Właściwym do rejestracji urzędem jest starostwo powiatowe w przypadku powiatów lub urząd miasta w przypadku miast na prawach powiatu (w Polsce jest 66 miast na prawach powiatu, przeważnie są nimi większe miasta). W przypadku Warszawy właściwy będzie z kolei urząd zamieszkiwanej dzielnicy. W praktyce w urzędach tworzone są odrębne komórki – wydziały komunikacji, w którym załatwimy tego rodzaju sprawy. To w urzędzie dzięki rejestracji pojazdu otrzymamy m.in. dowód rejestracyjny i tablice rejestracyjne.

Rejestracji dokonuje się zgodnie z miejscem zamieszkania. Miejscem zamieszkania jest miejsce, w którym osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. W dzisiejszych czasach w praktyce miejsce zamieszkania bardzo często nie pokrywa się z adresem zameldowania. Trzeba więc wiedzieć, że nie ma potrzeby rejestrowania pojazdu w urzędzie właściwym zgodnie z adresem zameldowania.

Termin na rejestrację samochodu wynosi 30 dni od dnia jego nabycia. Należy pamiętać, że obowiązek zmiany tablic rejestracyjnych nie zawsze wystąpi, ponieważ zachodzi on wówczas, gdy nabywany pojazd jest już zarejestrowany w urzędzie dla nas właściwym. Pozwala to zaoszczędzić na opłacie za tablice rejestracyjne, której wówczas nie trzeba ponosić.

Czy można wspólnie z inną osobą nabyć prawo własności samochodu?

Nie ma żadnych przeszkód, aby właścicielem samochodu była więcej niż jedna osoba. W przypadku wystąpienia co najmniej dwóch właścicieli mamy do czynienia z tzw. współwłasnością. Może zatem dojść do sytuacji, że prawo własności samochodu nabędą wspólnie dwie osoby (lub więcej). W takim wypadku są one wspólnie stronami umowy jako kupujący, w wyniku zawarcia której stają się współwłaścicielami. Podobnie współwłaściciele jednego samochodu mogą (a nawet muszą) wystąpić w roli sprzedawców w razie zamiaru zbycia pojazdu na rzecz innego podmiotu lub innych podmiotów.

Czy w przypadku sprzedaży samochodu z wadami sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wady? Czy można wyłączyć rękojmię w umowie?

Sprzedawca samochodu jest co do zasady odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Odpowiedzialność za wady przedmiotu nazywa się rękojmią. Odpowiedzialność nie dotyczy jednak wszystkich wad.

Z punktu widzenia interesów sprzedawcy, jeżeli sprzedawany samochód posiada wady, to sprzedawca powinien rzetelnie poinformować o nich kupującego. W takim wypadku sprzedawca nie będzie odpowiadał za wady, które wskazał kupującemu. W innym przypadku może narazić się na odpowiedzialność prawną, nawet po znacznym czasie od zawarcia umowy sprzedaży i uzyskania zapłaty ustalonej ceny. Jeżeli sprzedawca poinformuje kupującego rzetelnie o istniejących wadach samochodu, a kupujący zdecyduje się na zawarcie umowy pomimo wad, to odpowiedzialność sprzedawcy za rękojmię w zakresie tych wad będzie wyłączona. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy ruchomej trwa przez okres 2 lat od dnia wydania rzeczy.

Odpowiedzialność za wady może zostać wyłączona w umowie, względnie może zostać rozszerzona lub ograniczona. Możliwości ograniczenia lub wyłączenia rękojmi nie ma jednak w sytuacji, w której sprzedaży dokonuje przedsiębiorca na rzecz konsumenta, z wyjątkiem sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży na rzecz konsumenta jest używany samochód – wówczas można ograniczyć odpowiedzialność sprzedawcy-przedsiębiorcy do okresu nie mniejszego niż jeden rok od dnia wydania pojazdu.

Należy również pamiętać, że w przypadku samochodów używanych, szczególnie tych wiekowych, wystąpienie pewnych wad pojazdu może być typowym zjawiskiem i wiązać się z normalnym użyciem pojazdu. W takich sytuacjach roszczenie kupującego może dochodzącego praw w ramach rękojmi może być uznane za bezzasadne.

Szczególną uwagę należy zwracać na historię samochodu, tj. jego rzeczywisty przebieg i ewentualne wypadki/kolizje z jego udziałem, które miały miejsce. Udzielenie przez sprzedawcę niezgodnych z prawdą informacji na temat przebiegu samochodu (jego zaniżenie) lub wypadkowości (zapewnienie o braku uczestniczenia w wypadkach lub przemilczenie takiego faktu, podczas gdy zdarzenia takie miały miejsce) należy uznać za zachowanie wyjątkowo karygodne i w praktyce daje ono kupującemu roszczenia z tytułu rękojmi.

Do roszczeń z tytułu rękojmi należą: żądanie naprawy rzeczy w celu wyeliminowania wad, żądanie obniżenia ceny sprzedaży, a także prawo odstąpienia od umowy jeżeli sprzedawca bezzwłocznie nie usunie wady.

Czy sprzedaż samochodu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? Na kim ciąży obowiązek zapłaty tego podatku? Jaka jest wysokość podatku?

Sprzedaż samochodu co do zasady skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie tzw. podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Podstawę prawną zapłaty tego podatku stanowią przepisy ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek zapłaty podatku PCC powstaje w praktyce w chwili dokonania sprzedaży samochodu. Organem podatkowym w zakresie tego podatku jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a więc w praktyce podatek należy opłacić do urzędu skarbowego (nie do urzędu gminy/miasta).

W świetle przepisów prawa podatkowego wyłącznie zobowiązanym do zapłaty podatku jest kupujący. Ewentualne zawarcie w umowie sprzedaży regulacji, że podatek PCC ma zapłacić sprzedawca, wywiera skutek jedynie w relacji sprzedawca-kupujący. Podmiotem, na którym ciąży obowiązek zapłaty podatku do urzędu skarbowego, jest więc kupujący. Termin zapłaty podatku wynosi 14 dni od dnia dokonania czynności, tj. zawarcia umowy sprzedaży samochodu.

Wysokość podatku PCC od sprzedaży samochodu wynosi 2% wartości rynkowej samochodu. Najczęściej wartością rynkową samochodu będzie określona w umowie cena sprzedaży. Jeżeli organ podatkowy poweźmie wątpliwości odnośnie wskazanej wartości rynkowej, może wezwać podatnika (kupującego) do jej podwyższenia lub obniżenia, względnie określić wartość samodzielnie.

Ustawa przewiduje zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych w sytuacji, w której wartość rzeczy ruchomej (tu: samochodu) nie przekracza kwoty 1.000 zł. Jeżeli zatem kupimy samochód o tak niskiej wartości rynkowej, to nie zapłacimy podatku PCC.

Płatnikiem podatku PCC, tj. osobą, która wpłaca go bezpośrednio do urzędu skarbowego, jest kupujący. Jedynie w sytuacji, w której umowa sprzedaży samochodu została zawarta w formie aktu notarialnego, to notariusz będzie płatnikiem. Nie znaczy to jednak, że notariusz ponosi ciężar ekonomiczny podatku.

Czy sprzedaż samochodu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podatkiem PIT)? Jak obliczyć wysokość tego podatku?

W pewnych przypadkach podatek w związku ze sprzedażą pojazdu będzie musiała zapłacić także osoba będąca sprzedawcą. Nie będzie to jednak podatek od czynności cywilnoprawnych, który obciąża wyłącznie kupującego, lecz podatek dochodowy od osób fizycznych (podatek PIT). Dotychczasowy właściciel (sprzedawca) może zapłacić podatek PIT, jeżeli sprzedaż pojazdu nastąpi w terminie 6 miesięcy od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie.

Co jednak istotne, podstawą opodatkowania nie będzie wartość sprzedaży samochodu (cena), lecz wyłącznie różnica pomiędzy ceną sprzedaży, a ceną nabycia i poczynionymi nakładami na samochód, czyli czysty dochód. Jeżeli więc kupimy przykładowo samochód za 15.000 zł, poczynimy na niego nakłady związane z remontem w wysokości 1.500 zł, a następnie sprzedamy samochód za kwotę 17.000,00 zł, to podstawę opodatkowania stanowić będzie wyłącznie kwota 500 zł (17.000 zł – 15.000 zł – 1.500 zł).

Wysokość podatku oblicza się według zasad ogólnych, tj. skali podatkowej, która wynosi 18% lub 32% w zależności od dochodu osiągniętego w danym roku. W przypadku sprzedaży samochodu za cenę niższą od sumy kosztów nabycia i poczynionych nakładów występuje z kolei strata, która spowoduje, że nie sprzedawca nie zapłaci podatku PIT od takiej transakcji. Nie oznacza to jednak, że będzie zwolniony z obowiązku złożenia deklaracji na formularzu PIT-36, ponieważ taki obowiązek wystąpi nawet w przypadku straty.

Jak wygląda kwestia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) samochodu będącego przedmiotem umowy sprzedaży? Czy ubezpieczenie OC w momencie sprzedaży przechodzi ze sprzedawcy na kupującego?

Sprzedawca jest zobowiązany do przekazania kupującemu dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC. Co istotne, na nabywcę samochodu przechodzą prawa i obowiązki związane z aktualną umową ubezpieczenia OC. Wtedy umowa ubezpieczenia wygasa wraz z upływem terminu jej obowiązywania, z tym zastrzeżeniem, że jeśli nowy właściciel zdecyduje się na jej wypowiedzenie, to wygaśnie ona wcześniej – z dniem złożenia wypowiedzenia.

Jeżeli nowy właściciel wypowie umowę ubezpieczenia OC przed upływem terminu jej obowiązywania, to poprzedniemu właścicielowi będzie przysługiwało prawo do zwrotu części składki za niewykorzystany okres. W interesie sprzedawcy jest zatem to, aby kupujący zdecydował się na zmianę ubezpieczyciela jak najszybciej po zawarciu umowy.

Ponadto należy wskazać, że sprzedawca ma obowiązek poinformować zakład ubezpieczeń o fakcie zbycia samochodu.

Co w przypadku, gdy pojazd będący przedmiotem umowy sprzedaży nie ma wykupionego ubezpieczenia OC?

Niekiedy może zdarzyć się, że pojazd, który chcemy nabyć, z różnych przyczyn nie posiada aktualnie ubezpieczenia OC. To, czy dany pojazd jest ubezpieczony, możemy w każdej chwili łatwo sprawdzić nawet bez potrzeby kontaktu z przyszłym sprzedawcą za pośrednictwem strony internetowej Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pod adresem dostępnym tutaj.

Należy wiedzieć, że w przypadku podjęcia decyzji o nabyciu samochodu bez ważnego ubezpieczenia OC, to na kupującym będzie ciążył obowiązek ubezpieczenia pojazdu i aktualizuje się on już w chwili nabycia samochodu.

10 wskazówek dla kupującego samochód

1. Przed zawarciem umowy pozyskaj dokładne dane na temat numeru VIN i numeru rejestracyjnego samochodu.
2.  Koniecznie zadbaj o to, aby w umowie był wpisany przebieg samochodu.
3.  Dokonaj przeglądu technicznego samochodu przed jego nabyciem, przy czym ze względów ostrożności i ograniczonego zaufania do przeglądu nie wybieraj serwisu zaoferowanego przez sprzedawcę, a w miarę możliwości skorzystaj z własnego zaufanego serwisu.
4.  Zawsze skorzystaj z jazdy próbnej przed zawarciem umowy sprzedaży. Jeżeli sprzedawca odmawia jazdy próbnej, takie zachowanie może budzić poważne wątpliwości co do jego uczciwości.
5. Nigdy nie podpisuj umowy ze sprzedawcą-widmo, tj. in blanco (bez wpisywania danych sprzedawcy). Może to uniemożliwić dochodzenie ewentualnych roszczeń.
6. Zadbaj o wskazanie dokładnych i prawidłowych danych sprzedawcy – w przypadku osób fizycznych szczególności ważne są: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL, względnie numer NIP w przypadku przedsiębiorców. Bez tych danych utrudnione, a nawet niekiedy niemożliwe, może okazać się pozwanie sprzedawcy przed sądem powszechnym.
7. Nie zgadzaj się na wpisanie na umowie innej ceny niż rzeczywista ustalona cena sprzedaży.
8. Upewnij się, że zawierasz umowę sprzedaży z właściwą osobą, tj. właścicielem samochodu lub prawidłowo umocowanym pełnomocnikiem właściciela.
9. W przypadku wykrycia wad samochodu, o których nie poinformowano cię przed zawarciem umowy, niezwłocznie skontaktuj się ze sprzedawcą i skieruj do niego roszczenia.
10. Zachowaj umowę sprzedaży samochodu – nigdy jej nie wyrzucaj.

10 wskazówek dla sprzedającego samochód

1. Gdy zgłosi się do Ciebie zainteresowany zakupem auta i chce dokonać oględzin pojazdu, zachowaj ostrożność. Wybierz w tym celu publiczne miejsce i miej przy sobie inną zaufaną osobę. Miej świadomość, że zamiast z realnie zainteresowanym potencjalnym kupującym możesz mieć do czynienia z osobą, która ma zamiar napaść Cię i okraść.
2. Gdy kupujący jest zainteresowany jazdą próbną, przed rozpoczęciem jazdy zbierz od niego dane osobowe, ustal trasę oraz sprawdź, czy posiada on prawo jazdy.
3. Poinformuj rzetelnie kupującego o wadach pojazdu. Musisz mieć świadomość tego, że samo wskazanie w umowie, że „kupujący zapoznał się ze stanem technicznym” nie zwalnia Cię od odpowiedzialności za wady, o których kupujący nie miał i nie mógł mieć wiedzy.
4. Wyjątkowo ostrożnie używaj określeń typu „stan idealny”, „samochód mocno doinwestowany”, „nie wymaga napraw”, zwłaszcza w przypadku samochodów, których nie jesteś pierwszym właścicielem oraz samochodów używanych. W sytuacji celowego wprowadzenia kupującego w błąd obok roszczeń cywilnoprawnych występuje ryzyko poniesienia także odpowiedzialności karnej.
5. Gdy prowadzisz działalność gospodarczą, nie wprowadzaj do umowy postanowień wyłączających lub ograniczających rękojmię w sposób sprzeczny z przepisami Kodeksu cywilnego. Obok braku skuteczności takich postanowień istnieje ryzyko poniesienia odpowiedzialności przed organami stojącymi na straży konkurencji i konsumentów.
6. Jeśli jesteś przedsiębiorcą i zawierasz umowę z konsumentem jako kupującym, miej świadomość, że jego uprawnienia są większe.
7. Nie zgadzaj się na wpisanie na umowie innej ceny niż rzeczywista ustalona cena sprzedaży.
8. Po zawarciu umowy kupna auta możliwie jak najszybciej poinformuj o sprzedaży właściwy urząd oraz ubezpieczyciela.
9. Wyjątkowo ostrożnie podchodź do propozycji kupującego zapłaty ceny w ratach przy jednoczesnym wydaniu samochodu. W takim przypadku możesz nigdy nie uzyskać całej należnej ceny sprzedaży.
10. Zachowaj umowę sprzedaży samochodu – nigdy jej nie wyrzucaj.

Kup i pobierz uniwersalną umowę kupna sprzedaży samochodu

Umowa została sporządzona przez prawnika w taki sposób, aby można ją wykorzystać w sposób uniwersalny.

Cena pobrania gotowej umowy wynosi 40 zł.

[FMP]

[/FMP]

Adam Warda jest absolwentem prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W latach 2016-2018 odbył aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Od 2019 r. wykonuje zawód radcy prawnego.

Doświadczenie zawodowe zdobywał pracując m.in. w kancelariach prawnych, Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie, Sądzie Okręgowym w Warszawie oraz w dziale prawnym hurtowni farmaceutycznej. Obecnie zatrudniony jest w spółce z branży energetycznej. Specjalizuje się w sprawach gospodarczych i sprawach z zakresu prawa nieruchomości.

W razie pytań odnośnie umowy sprzedaży auta zostawiam kontakt do Adama.

Telefon: 605 232 506